Aristide
Briand
Fransız Başbakanı, 1921
Yeni Türk Devleti ile Ankara Andlaşması'nın imzalanması nedeniyle; "Bizi arkadan
vurdu, dağ başındaki haydutlarla, Mustafa Kemallerle anlaştı" diyenlere Fransız
Başbakanının Mecliste verdiği cevap: "Dağ başındaki haydutlar diye
isimlendirdiğiniz kahraman Mustafa Kemal ve O'nun tüm askerleri burada
olsalardı, teker teker hepsinin heykellerini dikerdik. Böylesine kahraman bir
andlaşma imzalamaktan gurur duyuyorum."
Vladimir İliç
Lenin
Rus İhtilali Lideri, 1921
Mustafa Kemal sosyalist değildi. Fakat görülüyor ki iyi bir teşkilatçı, yüksek
anlayışlı, ilerici, iyi düşünceli ve akıllı bir önderdir. O, soygunculara karşı
bir kurtuluş savaşı yapıyor. Emperyalistlerin gururunu kıracağına ve Sultanı da
yaranıyla birlikte alt edeceğine inanıyorum.
David Lloyd
George
İngiltere Başbakanı, 1922
1922'de Türk ordularının zaferi neticesi Anadolu'daki emelleri gerçekleşmeyen
İngiltere'nin Türk düşmanı olarak bilinen Başbakanı Lloyd George, Parlamento'da
kendisine yöneltilen suçlama ve tenkitleri şöyle cevaplandırmıştır: "Arkadaşlar,
yüzyıllar nadir olarak dahi yetiştirir. Şu talihsizliğimize bakın ki o büyük
dahi çağımızda Türk Milleti'ne nasip oldu. Mustafa Kemâl'in dehasına karşı elden
ne gelirdi."
Ernest
Hemingway
Amerikalı Romancı, Yazar, 1922
Marmara kıyısındaki sıcak, toz toprak içinde, eciş bücüş yollu ikinci sınıf kıyı
kasabası Mudanya'da, Batı ile Doğu karşı karşıya geldiler. İsmet Paşa'yla
görüşecek Müttefik generallerini taşıyan İngiliz sancak gemisi "Iron Duke"ın kül
rengi öldürücü kulelerine rağmen, Batılılar buraya barış dilenmeye geliyordu;
yoksa barış istemeye, ya da şartlarını dikte ettirmeye değil... Bu görüşmeler,
Avrupa'nın Asya üzerindeki egemenliğinin sonunu gösteriyor. Çünkü Mustafa Kemal,
herkesin bildiği gibi, Yunanlıları silip süpürmüştü.
Sir Charles
Townshend
İngiliz Generali, 1922
Ben şimdiye kadar on beş hükümdar ve cumhurbaşkanı ile özel ve resmi konuşmalar
yaptım. Bu geceki kadar ezildiğimi hatırlamıyorum. Mustafa Kemal'de büyük bir
ruh kudretinin esrarı var.
Claude
Farrere
Fransız Romancı ve Diplomat, 1930
Sevr'den sonra Türkiye'nin öldüğünü sanmıştım. Ama Türkiye yaşıyor; hem, Mustafa
Kemal başına geçeli beri öylesine canlı yaşıyor ki; bir L'loyd George'un bütün
çabaları, bütün imkânları, sağduyuya meydan okuyan bu şiddetli yaşama isteğinin
karşısında erimekten başka bir şey yapamıyor...
Claude
Farrere
Fransız Romancı ve Diplomat
Eğer savaşı kazanmış ve daha da kazanacaksa, O, barışı da yapacaktır. Sözüme
inanın ve sizlere önceden haber vereyim ki, O bunu iyi yapacak, herkesin
düşündüğünden daha eksiksiz ve şimdiye kadar kimsenin ulaşamadığı bir başarı ile
yapacak.
Edouard
Herriot
Fransa Eski Başbakanı, 1933
Paşa, size nasıl hayran olmayayım? Ben Fransa'da laik bir hükümet kurmuştum. Bu
hükümeti Papa'nın Paris'teki temsilcisinin yardımı ile papazlar devirdi. Sizse
bir Halifeyi kovdunuz ve gerçek anlamıyla laik bir devlet kurdunuz. Siz, bu
taassup içinde laikliği bu topluma nasıl kabul ettirdiniz? Dehanızın büyük eseri
laik bir Türkiye yaratmak olmuştur.
Eleftherios
Venizelos
Yunanistan Başbakanı, 1933
Bir ulusun hayatında bu kadar az sürede bu denli kökten değişiklik pek seyrek
gerçekleşir... Bu olağanüstü işleri yapanlar, hiç kuşkusuz kelimenin tam
anlamıyla büyük adam niteliğine hak kazanmışlardır. Ve bundan dolayı Türkiye
övünebilir.
Franklin
Roosevelt
ABD Başkanı, 1938
Beyaz Saray'daki görevim tamamlanınca ilk yapmak istediğim şey, zamanımızın bu
en dikkate değer şahsiyetini ülkesinde ziyaret etmekti. Kader buna izin
vermedi... Bu çapta insanlar dünyaya sık gelmezler.
Winston
Churchill
İngiltere Başbakanı, 1938
Savaşta Türkiye'yi kurtaran, savaştan sonra da Türk Ulusu'nu yeniden dirilten
Atatürk'ün ölümü, yalnız yurdu için değil, Avrupa için de en büyük kayıptır. Her
sınıf halkın O'nun ardından döktükleri içten gözyaşları bu büyük kahramana ve
modern Türkiye'nin Ata'sına layık bir tezahürden başka birşey değildir.
W. Somerset
Maugham
İngiliz Romancı, Yazar, 1953
Bir insanın değerinin en belirli ölçüsü kendi alanındaki üstünlüğünü dostuna
düşmanına kabul ettirebilmesindedir. İşte Atatürk bu yüceliğe ermiş dâhilerden
biridir. Bir ihtilâlci olarak modern Türkiye'yi yaratmış, davasında muzaffer
olmuş ve yüzyılımızın büyük devlet adamları arasına katılmıştır.
Dwight D.
Eisenhower
ABD Başkanı, 1953
Kemal Atatürk için daimi bir anıt tesisi münasebetiyle Türkiye'ye tebriklerimi
arz ile gurur duyuyorum. O'nun gösterdiği yolda yürüyen büyük ulusunuz çok
önemli başarılar elde etmiştir. Türk birliğinin ve ilerleyişinin mimarı
Atatürk'ün hatırasını anmak için yapılan tören, dünyanın her tarafından hür
insanlara ilham kaynağı olmuş zâtâ çok yerinde bir saygıdır.
Muhammed Ali
Cinnah
Pakistan'ın Kurucusu, 1954
O, Türkiye'yi kurmakla bütün dünya uluslarına Müslümanların seslerini duyuracak
kudrette olduğunu ispat etti. Kemal Atatürk'ün ölümüyle Müslüman dünyası en
büyük kahramanını kaybetmiştir. Atatürk gibi önder önlerinde bir ilham kaynağı
olarak dikildiği halde Hint Müslümanları bugünkü durumlarına hala razı olacaklar
mı?
İkbal
Pakistan Millî Şairi, 1958
Bizim aslımız rengi uçmuş bir kıvılcım iken O'nun bakışıyla cihanı kaplayan ve
aydınlatan bir güneş haline geldik.
Lord Kinross
İngiliz Devlet Adamı, 1960
Atatürk, tarih boyunca gelip geçmiş en büyük devlet adamlarından biridir. Hiç
bir zaman yaşadığı zamanın üzerinde durmamış, ileriyi görerek ona göre iş
yapmıştır. Atatürk'ü Mussolini ve Hitler gibi yöneticilerden ayıran nokta işte
bu niteliktir. Onlar her yaptıklannda kendilerini düşünerek hareket ediyorlardı.
Atatürk, kendisinden ötesini, 20-30 yıl ilerisini görerek hareket ederdi.
Muhammed Eyüp
Han
Pakistan Devlet Başkanı, 1963
Kemal Atatürk yalnız bu yüzyılın en büyük liderlerinden biri değildir. biz
Pakistan'da O'nu, gelmiş geçmiş bütün çağların en büyük adamlarından biri olarak
görüyoruz. O, yalnız sizin ulusunuzun sevgili önderi değildir. Dünyadaki bütün
Müslümanlar gözlerini sevgi ve hayranlık duygularıyla O'na çevirnişlerdir.
Nikita S.
Kruşçev
Sovyetler Birliği Başkanı, 1963
Yakın ve Orta Doğu'da ilk cumhuriyet, doğuşunu O'na borçludur. Bu cumhuriyet,
birçok ulusun milli özgürlük savaşalarına ışık tutmuştur. Atatürk'ün
yönetimindeki Türkiye'nin uluslararası otoritesi yükselmiş ve ülkesi dünya
siyasetinde önemli bir rol oynamaya başlamıştır.
John F.
Kennedy
ABD Başkanı, 1963
Atatürk adı insana bu yüzyılın büyük insalarından birinin tarihi başarılarını,
Türk ulusuna ilham veren önderliğini, modern dünyayı anlayışındaki ileri
görüşlülüğü ve bir askeri önder olarak kudret ve cesaretini hatırlatmaktadır.
Şüphesiz ki, Türkiye Cumhuriyeti'nin doğuşu ve o zamandan beri Atatürk'ün ve
Türkiye'nin giriştiği derin ve geniş devrimler kadar bir ulusun kendisine olan
güvenini daha başarı ile belirten bir başka örnek gösterilemez.
Jawaharlal
Nehru
Hindistan Başkanı, 1963
Kemal Atatürk veya bizim O'nu o zamanlar tanıdığımız ismiyle Kemal Paşa, gençlik
günlerimde benim kahramanımdı. Büyük devrimlerini okuduğum zaman çok
duygulandım. Türkiye'yi modernleştirme yolunda Atatürk'ün giriştiği genel çabayı
büyük bir takdirle karşıladım. O'nun dinamizmi, yılmaz ve yorulmak bilmezliği
insanda büyük bir etki yaratıyor. O, Doğu'da modern çağın yapıcılarından
biridir. O'nun en büyük hayranları arasında bulunmakta devam ediyor.
Ludwig Erhard
Batı Almanya Başkanı, 1963
Bütün dünya 10 Kasım'da, biz Almanların da dostluk ve saygı ile bağlı olduğumuz
bir insanın hayatını ve eserlerini takdirle anmaktadır. Atatürk, daima Türkiye
ile Avrupa arasında sık bağlar kurmaya çalışmıştır.
Joseph Luns
Hollanda Dışişleri Bakanı, 1963
Çağımızda; uzak görüşlü, cesur, siyasi ve ekonomik reformlarla Türkiye'yi
bugünkü modern cumhuriyet durumuna getiren Atatürk'tür. Aynı zamanda bugün
Türkiye'nin Avrupa Ortak Pazarı'na girebilecek güce erişmesini sağlayan modern
ekonominin temelini hazırlayan da yine O'dur.
General
Douglas Mac Arthur
ABD Uzak Doğu Kuvvetleri Başkomutanı, 1963
A sker-devlet adamı, çağımızın en büyük liderlerinden biri idi. Kendisi,
Türkiye'nin en ileri memleketler arasında hakettiği yeri almasını sağlamıştır.
Yine O, Türklere, bir milletin büyüklüğünün temel taşını oluşturan, kendine
güvenme ve dayanma duygusunu vermiştir. Ben Atatürk'ün sadık arkadaşlarından
biri olmakla büyük övünç duyuyorum.